Toch blijft het faalpercentage van (strategische) verandertrajecten onverminderd hoog. Daarnaast blijkt dat innovatie niet ‘op afroep’ beschikbaar is. Naar mijn mening is dat allemaal toe te schrijven aan een structureel ingebakken hang naar stabiliteit en het verlangen naar houdbare competitieve voordelen. Er is een dominante focus op budgets en incrementaliteit in plaats van op innovatieve ‘asset’-inzetbaarheid.

Dit alles adresseert Eric de Jong met name voor kleinere ondernemingen in zijn boek Sloop je bedrijf, niet je toekomst! Hij stimuleert om het denkraam van ondernemers te verruimen en meer open te staan voor nieuwe mogelijkheden, zeker ook als die ‘van buiten’ worden aangedragen.

MKB-bedrijven richten zich meestal op de dagelijkse gang van zaken en het ontbreekt vaak aan een focus op de lange termijn. Dat is ook de reden dat veel bedrijven in de eerste vijf jaar van hun bestaan al in de problemen komen en soms zelfs op omvallen staan. Dit kan te wijten zijn aan een aantal factoren, zoals een gebrek aan financiering, onjuiste marketingstrategieën en slecht leiderschap. Het staat in ieder geval in de weg aan het toekomstbestendig maken van de onderneming.

Dit boekje is speciaal voor directeuren van (MKB-)bedrijven om tot betere prestaties te komen door uit hun eigen beperkende kijkdoos en vaststaande ideeën te komen. Dat is mij uit het hart gegrepen. Het boek staat vol met strategieën en voorbeelden van hoe het beter zou kunnen.

Via een in de praktijk bewezen uniek stappenplan draagt De Jong oplossingen aan voor het zetten van een duidelijke en haalbare stip op de horizon. Daarbij komen 22 aandachtspunten aan bod, en geeft hij praktische en direct toepasbare tips.

Daar klemt het voor mij (meer dan) een beetje.  Stappenplannen veronderstellen ‘maakbaarheid’ en rationaliteit. De ongemakkelijke waarheid is dat organisaties helemaal niet zo rationeel functioneren als studie- en managementboeken en businessmodellen ons willen doen geloven.

De werkelijkheid van organisaties krijgt gestalte door de mensen die er werken. Ook in de omgeving ervan: financiers, leveranciers, vakbonden, etc. En die worden nu eenmaal niet alleen geleid door ratio maar ook door zaken zoals geldingsdrang en de behoefte aan inspiratie, ontwikkeling en saamhorigheid. Daarin zijn veelal andere mechanismen werkzaam dan louter rationele overwegingen. Dat is geen afwijking van de norm, het is geen ruis, dat is de reële dynamiek van organisaties. Daarbij, ook de omgeving van organisaties is meestal niet zo voorspelbaar en rationeel als waarvan in vele (strategische) plannen wordt uitgegaan. Competitie is ongeduriger en irrationeler dan wordt aangenomen.

Doorzien van dynamiek is al met al geen vaardigheid die kan worden aangeleerd zonder daarbij te betrekken hoe de manager in de wereld staat. Want daar liggen de mogelijkheden om het doorgronden en benutten van dynamiek te verbeteren.

Die gedragscomponent blijft wezenlijk onderbelicht in het boek Sloop je bedrijf, niet je toekomst!

De belangrijkste oorzaak van de problemen is volgens De Jong een gebrek aan een heldere missie en een scherpe visie. Immers, een bedrijf zonder een duidelijke visie en missie heeft geen richting en kan gemakkelijk afdwalen van de doelen die het wil bereiken. Dit moge zo zijn (en al te vaak is het dat ook!), een scherpe visie en een heldere missie zijn hooguit conditio sine qua non. Gedrag is ten minste zo wezenlijk.

Veel potentiële energie blijft onbenut en de energie die wel wordt aangesproken vloeit ook te vaak nog eens weg in gedoe. En niet verrassend blijken de bestuurders en managers zowel deel te zijn van het probleem als van de oplossing. Of dit nu gaat over het bieden van voldoende inspiratie of over bezielend leiderschap dan wel het synchroniseren van ongelijksoortige energie. Steeds komen we uit bij de bestuurders en managers die lang niet altijd gecharmeerd zijn van onze boodschap. Ze moeten al zo veel en zo slecht gaat het toch ook weer niet?

Het goede nieuws is dat het veel beter kan en met minder gedoe. En het ongemakkelijke nieuws is dat bestuurders en managers hiervoor aan de bak moeten.
Om ongemakkelijke waarheden ook daadwerkelijk aan de orde te krijgen is het van wezenlijk belang dat niet alleen de échte issues aan de orde komen, maar ook dat échte gesprekken worden gevoerd.

Daartoe daagt Sloop je bedrijf, niet je toekomst! zeker uit.