Door Kees van der Stel
Leo van de Voort slaat met zijn pamflet Brutisme de spijker op de kop. Vooral als hij het heeft gaat om het vigerende ‘dikke ik-individualiteitsdogma’ van de laatste decennia. De spijkerkoppen zijn evenwel zo diep weggeslagen dat ze niet meer zichtbaar zijn en geen klauwhamer toereikend zal zijn om de spijkers er weer uit te krijgen.
Bewustzijnsontwikkeling
Wil de mensheid overleven zal het tij dienen te keren. Echter, om van de individuele radeloosheid, redeloosheid en reddeloosheid naar de collectieve broederschap, schoonheid en liefde te komen zijn oceanen van bewustzijnsontwikkeling nodig.
Als ik naar de onrustbarende bewegingen in Amerika kijk, alsmede naar het schuivende geopolitieke krachtenveld, kleuren voorlopig alle seinen rood; dieprood. Van de Voort zou elke dag een nieuwe ‘zwarte’ bladzijde aan Brutisme kunnen toevoegen.
De ‘memen’ die van de Voort in Brutisme beschrijft noem ik belemmerende overtuigingen en een belemmerende conditionering die ook nog vaak onbewust (!) zwaar geankerd zijn door de verbinding met het zogenoemde externe referentiekader (invloed van ouders, grootouders, andere opvoeders, omgeving, geloof, (sociale) media en dergelijke). Het is niet moeilijk om in te zien dat bijvoorbeeld de rancune en het daarop volgende autocratische optreden van president Trump hieronder valt te scharen.
Paradigmashift
De ontluisterende inhoud van het pamflet bevestigt mij in de ‘noodzaak’ van mijn werk als executive mentor en essayist in bewustzijnsontwikkeling. In individuele sessies werk ik met mentees aan de bewustwording van het bestaan en de impact van hun externe referentiekader om hen vervolgens in contact te brengen met hun innerlijke referentiekader. Met het doel dat men op het eigen (morele) kompas gaat vertrouwen en zelf aan het knoppenpaneel en het stuur van zijn/haar leven gaat staan. Voor het collectief schrijf ik geabstraheerd over hetzelfde onderwerp.
Als ik van een afstand kijk zie ik in het laatste hoofdstuk van Brutisme ‘Lessen voor het komende decennium’ een intrigerende synchroniciteit. De eerste tekenen van een paradigmashift (‘van ik naar wij’) kondigen zich aan. Ik zie dat bijvoorbeeld aan initiatieven in de onderstroom, aan de inhoud van het laatste hoofdstuk in het pamflet, aan boeken en belangwekkende artikelen over degrowth, post-growth en het opkomende commonisme, alsmede aan schoorvoetende initiatieven in het onderwijs, zoals de Agency projecten op Hogeschool Windesheim. Voor mij zijn dit tekenen dat ik terecht nog niet weggezakt ben in pessimisme of defaitisme, maar desondanks is een woord als ‘hoop’ voor mij als 76-jarige diep weggezakt.
Dank Leo voor je essentiële en actuele pamflet.
Over Kees van der Stel
Kees van der Stel is Executive Mentor in Bewustzijnsontwikkeling.
OVER DE BOEKENPRAKTIJK
Eerst gepubliceerd op: managementboek.nl, 30 april 2025
Brutisme
radeloos, redeloos, reddeloos
Leo van de Voort,
Warden Press, 2025
‘Brutisme’ is het individualistische, agressieve antwoord op het manifeste verlies van een collectief verlangen naar zingeving, groei en schoonheid. Het zet een individueel besef los te zijn geraakt van grip op en begrip van collectieve maatschappelijke verbinding om in cynisme en nihilistisch individueel geweld ten opzichte van wat collectief positief kan verbinden.
De overheid is verworden tot een soort callcenter dat op bestelling problemen moet oplossen. Politiek als bedrijfsvoering, ‘fiksen’. Veel Nederlanders – en burgers elders in de westerse wereld – wanen zich tegenover de overheid consument; consumenten komen louter wat halen, maar als burger moet je ook wat bréngen. Daar moet je dan als overheid ook wel actief toe uitnodigen – en dat is niet door onder het mom van de ‘participatiemaatschappij’ veel verantwoordelijkheid af te wentelen op burgers.
