05 oktober 2023 – Leo van de Voort
cfo.nl
Vorig jaar nog schreef ik voor CFO Magazine een stuk over de voor- en nadelen van het inkopen van eigen aandelen. Ik zag niet alleen een trend in CFO land, maar wilde ook ingaan op de risico’s. Interessant voor financials en ook voor CEO’s. Maar… de tijd dat ‘inkoop van eigen aandelen’ vooral wordt gezien als een bedrijfseconomische aangelegenheid, onderdeel van de ondernemingsfinanciering, lijkt voorgoed voorbij.
Het inkopen van eigen aandelen wordt de komende maanden een heet hangijzer in de politieke arena. Wat gaat dit betekenen voor CFO’s?
Rekening bij het bedrijfsleven?
Veel politieke partijen willen de koopkracht van lagere en middeninkomens vergroten – en leggen de rekening daarvoor het liefst bij het bedrijfsleven. Critici van de inkoop van eigen aandelen menen dat aandeleninkoop bij beursfondsen de afgelopen jaren een hoge vlucht heeft genomen, omdat hiermee dividendbelasting wordt ontlopen. Nederland kent op dit moment een vrijstelling van dividendbelasting voor de inkoop van eigen aandelen door beursgenoteerde ondernemingen.
Maar het belasten van de inkoop van eigen aandelen staat sinds kort concreet op de agenda. Een motie hierover is aangenomen door een kamermeerderheid van coalitie- en oppositiepartijen. Door voorstanders van deze belasting wordt gerekend op een te innen bedrag van €1,2 miljard.
Negatieve waardering beursfondsen?
Staatssecretaris Marnix van Rij is geen voorstander – hij waarschuwt dat een heffing van dividendbelasting op de inkoop van eigen aandelen mogelijk negatieve gevolgen kan hebben voor de waardering van de Nederlandse beursfondsen in vergelijking met buitenlandse beursgenoteerde bedrijven. “Dit schaadt de Nederlandse internationale concurrentiepositie”, aldus Van Rij.
Ook zou het volledig afschaffen van de vrijstelling van de heffing van 15% belemmerend werken op de kapitaalallocatie van het beursgenoteerde bedrijfsleven, stelt de staatssecretaris. De verwachting is namelijk dat afschaffen betekent dat bedrijven nauwelijks nog eigen aandelen inkopen. Zij draaien dan namelijk zelf op voor de dividendbelasting, omdat zij niet weten van welke beleggers zij aandelen kopen. Anders dan bij dividend kunnen zij hierdoor geen belasting inhouden en afdragen namens hun aandeelhouders, die deze belasting vervolgens in veel gevallen kunnen verrekenen met hun eigen inkomsten- of vennootschapsbelasting.
Hoger dividend?
Bedrijven zullen hun gedrag zeker aanpassen als er een belasting komt op aandeleninkoop. Of zij Nederland de rug zullen toekeren, waarvoor werkgeversorganisatie VNO-NCW waarschuwt, is natuurlijk niet zo stellig te poneren.
Ondernemingen zullen wat hogere dividenden gaan uitkeren, maar dat zal niet opwegen tegen het bedrag dat zij aan aandeleninkoop uitgeven. Daarnaast is de verwachting dat meer bedrijven naar een andere instrument zullen grijpen om hun aandeelhouders te belonen, namelijk de belastingvrije kapitaalteruggave.
Aantrekkelijker als overnameprooi?
Als de belasting op aandeleninkoop er doorheen komt in een nieuw te vormen kabinet, zal dat sowieso de beurswaarde verlagen van in Amsterdam genoteerde bedrijven. Dat maakt deze bedrijven aantrekkelijker als overnameprooi. Hetzelfde geldt trouwens ook als winst niet wordt uitgekeerd, maar op de balans gehouden. Ook schuilt het gevaar dat ondernemingen investeren in slechte projecten omdat zij niet op hun geld willen blijven zitten.
Kortom, de komende maanden staat de inkoop eigen aandelen hoog op de verkiezingsagenda’s én in het brandpunt van de belangstelling van allerlei stakeholders: beursgenoteerde bedrijven, pensioenfondsen, VNO-NCW, de ambtelijke top op Financiën en bij EZ, politieke partijen… en misschien ook wel bij de CFO’s van Nederland?
Als topconsultant en CFO bij grotere en kleinere organisaties (Fuel for Living Strategies) kent Leo van de Voort het strategische klappen van de zweep. Voor FM.nl en CFO.nl blogt hij over waarde en hij schreef onder andere de boeken Vensters op Waarde en Risicovreugde.
