Door Karin de Zwaan
Waarschuwing: deze aflevering van De Boekenpraktijk kan deprimerend zijn. Want volgens onze gast Leo van de Voort komt het écht niet meer goed met de wereld. De crises waarin de wereld zich bevindt, met onze zucht naar groei en geld, zijn zo met elkaar vervlochten dat ze niet meer op te lossen zijn. Onze liefde voor het kapitalistisch systeem en de aandeelhouder houdt ons gevangen.
Samen met Leen Paape schreef internationaal bestuursvoorzitter Leo van de Voort het pamflet Gegijzeld door geld – Het stockholmsysndroom van het aandeelhouderkapitalisme. Podcasthost Willem van Leeuwen sprak van de Voort en ondanks de zwaarte van het onderwerp horen we wel een lach in het gesprek.
Van de Voort: ‘Eerder schreef ik Risicovreugde, daarin schreven we over drie zaken die nodig zijn om risico te nemen: voorstellingsvermogen, moed en executiekracht. Nu zijn Leo en ik van mening dat we elk van die drie zaken ontberen, bij welke crisis dan ook. We kunnen en willen ons niet voorstellen hoe erg het is. En als we dat al zouden kunnen hebben we vaak niet de moed om daar fundamenteel op in te grijpen. En als we die twee al wel zouden hebben, dan hebben we ook onvoldoende executiekracht om wat nodig is ook echt te doen.’
Een belangrijk probleem hierin is het aandeelhouderskapitalisme: ‘Langzamerhand is geld maatgevend geworden, het rijker maken van de aandeelhouder is nu het doel. Waar voorheen het zo werkte dat je eerst je leveranciers, je personeel en de banken ging betalen en aan het eind wat moest overhouden voor de aandeelhouder. Van links naar rechts. Dat is verschoven naar van rechts naar links werken: we moeten heel veel voor de aandeelhouder doen, en daarvoor is van alles nodig, zoals kostenreductie en uitknijpen aan de linkerkant van de waardeketen. Dat zorgt ervoor dat we steeds minder de waarde zien van immateriële zaken. Met allerlei narigheid tot gevolg.’
Om meer te begrijpen over de samenhang tussen de verschillende problemen luister je de hele aflevering op hier: managementboek.nl
STELLINGEN
Elke aflevering van de podcast legt host Willem van Leeuwen de gast een aantal stellingen voor. De stellingen voor Leo van de Voort zijn:
1. Het moraal zit niet in het primaire economische keuzegedrag van ons brein, en dus is het een volstrekte utopie om te veronderstellen dat we elke vorm van groei en winstbejag ooit zullen gaan loslaten;
2. Geen enkel perspectief zien in een oplossing voor alle ellende is een self-fulfilling prophecy.
BOEKENTIP
Het boek Churchill en de Blitz, geschreven door Erik Larson, is de leestip van Leo van de Voort. ‘Het gaat mij vooral om Churchill als persoon: hoe Churchill als leider is opgestaan in de ellende. Hij voorzag de diepten van het kwaad van Hitler, had dat voorstellingsvermogen én vervolgens de kracht en de executiekracht om die strijd tot het einde toe vol te houden.’
OVER DE BOEKENPRAKTIJK
De Boekenpraktijk is een podcast van Managementboek. Presentator Willem van Leeuwen onderzoekt elke twee weken samen met auteurs hoe de theorie van managementboeken aansluit bij de praktijk.
Bron: managementboek.nl, 17 oktober 2024
Gegijzeld door geld; het stockholmsyndroom van het aandeelhouderskapitalisme
Leen Paape en Leo van de Voort,
Warden Press, 2024
Gegijzeld door geld; het stockholmsyndroom van het aandeelhouderskapitalisme verbindt op indringende wijze de crises waarin de wereld zich bevindt met onze zucht naar groei en geld. We zitten gevangen in het kapitalistisch systeem. Daarbij lijken we inmiddels gewend aan die gevangenis – sterker, we zijn er nadrukkelijk van gaan houden. En we komen er niet van los. De ‘aandeelhouder’ is doel geworden in plaats van middel. Deze transformatie heeft ervoor gezorgd dat ‘alles van waarde’ weerloos is geworden. Daarmee richten we onszelf uiteindelijk ten gronde. En we zijn goed op weg…
